我们要找出不同坐标系间其基矢量的关系,其维度一般是二维和三维空间,坐标系也基本上是极坐标系、柱坐标系、球坐标系,以及最基本的直角坐标系,因此主要导出这几类关系,其它维度和坐标系可以做类似推导,不予证明了.

二维空间:直角坐标系与极坐标系

我们知道二者有关系: egin{cases} 	x=rcos	heta \ 	y=rsin	heta end{cases} ,坐标为 left( r,	heta 
ight) 的任意点的位置矢量是:vec{R}=rcos	heta hat{x}+rsin	heta  hat{y} .

协变基矢量定义:

g_{i}=frac{partial vec{R}}{partial x^{i}}

协变基矢量单位化:

g_{i}^{(1)}=frac{g_{i}}{sqrt{g_{ii}}}

因为并非所以协变基矢量都是单位长.因此我们有下列关系:

g_{1}^{(1)}=g_{1}=hat{r}=frac{partial vec{R}}{partial r}=cos	hetahat{x}+sin	hetahat{y}

g_{2}^{(1)}=frac{g_{2}}{sqrt{g_{22}}}=hat{	heta}=frac{partial vec{R}}{partial 	heta}frac{1}{r}=-sin	hetahat{x}+cos	hetahat{y}

Rightarrow egin{cases} 	hat{r}=cos	hetahat{x}+sin	hetahat{y}\ 	hat{	heta}=-sin	hetahat{x}+cos	hetahat{y} end{cases}

用矩阵的形式表示: left[  egin{array}{c}     hat{r}  \        hat{	heta}\  end{array}  
ight]= left[   egin{array}{cc}     cos	heta &sin	heta  \     -sin	heta &cos	heta  \   end{array} 
ight] left[  egin{array}{c}     hat{x}  \        hat{y}\  end{array}  
ight]

其中我们知道上述等式的系数矩阵是正交矩阵,且行列式为 1,显然这个矩阵属于 SOleft( 2 
ight) 群,因此我们根据正交矩阵定义可知道: A^{T}A=AA^{T}=I .

从而其系数矩阵的逆即为转置: A^{T}=A^{-1} ,用矩阵 A 表示其系数矩阵,所以可推出直角坐标的基矢量由极坐标的基矢量表述形式,即: left[  egin{array}{c}     hat{x}  \        hat{y}\  end{array}  
ight]= A^{-1} left[  egin{array}{c}     hat{r}  \        hat{	heta}\  end{array}  
ight]

已知 A^{-1}=A^{T}=left[   egin{array}{cc}     cos	heta &-sin	heta  \     sin	heta &cos	heta  \   end{array} 
ight] ,从而有:

left[  egin{array}{c}     hat{x}  \        hat{y}\  end{array}  
ight]= left[   egin{array}{cc}     cos	heta &-sin	heta  \     sin	heta &cos	heta  \   end{array} 
ight] left[  egin{array}{c}     hat{r}  \        hat{	heta}\  end{array}  
ight] Rightarrow egin{cases} 	hat{x}=cos	hetahat{r}-sin	hetahat{	heta}\ 	hat{y}=sin	hetahat{r}+cos	hetahat{	heta} end{cases}

三维空间:空间直角坐标系与球坐标系

类比于二维,我们有: egin{cases} 	x=rsin	heta cosphi \ 	y=rsin	heta sinphi \         z=rcos	heta end{cases} ,且坐标为 left( r,	heta,phi 
ight) 的任意点的位置矢量是:

vec{R}=rsin	heta cosphihat{x}+rsin	heta sinphihat{y}+rcos	hetahat{z} ,从而有:

g_{1}^{(1)}=g_{1}=hat{r}=frac{partial vec{R}}{partial r}=sin	heta cosphihat{x}+sin	heta sinphihat{y}+cos	hetahat{z}

g_{2}^{(1)}=frac{g_{2}}{sqrt{g_{22}}}=hat{	heta}=frac{partial vec{R}}{partial 	heta}frac{1}{r}=cos	heta cosphihat{x}+cos	heta sinphihat{y}-sin	hetahat{z}

g_{3}^{(1)}=frac{g_{3}}{sqrt{g_{33}}}=hat{phi}=frac{partial vec{R}}{partial phi}frac{1}{rsin	heta}=- sinphihat{x}+cosphihat{y}

Rightarrow egin{cases} hat{r}=sin	heta cosphihat{x}+sin	heta sinphihat{y}+cos	hetahat{z}\ hat{	heta}=cos	heta cosphihat{x}+cos	heta sinphihat{y}-sin	hetahat{z}\ hat{phi}=- sinphihat{x}+cosphihat{y} end{cases}

用矩阵形式表示: left[  egin{array}{c}     hat{r}  \        hat{	heta}\ hat{phi}  end{array}  
ight]= left[   egin{array}{ccc}     sin	heta cosphi &sin	heta sinphi  &cos	heta \       cos	heta cosphi &cos	heta sinphi &-sin	heta \     - sinphi &  cosphi&0    end{array} 
ight] left[  egin{array}{c}     hat{x}  \        hat{y}\      hat{z}\  end{array}  
ight]

显然可得系数矩阵也属于 SOleft( 3 
ight) 群,从而可知道其矩阵为正交矩阵,系数矩阵的逆为其转置,所以有: left[  egin{array}{c}     hat{x}  \        hat{y}\ hat{z}\  end{array}  
ight]= left[   egin{array}{ccc}     sin	heta cosphi &cos	heta cosphi&- sinphi\       sin	heta sinphi   &cos	heta sinphi & cosphi\      cos	heta & -sin	heta &0    end{array} 
ight] left[  egin{array}{c}     hat{r}  \        hat{	heta}\      hat{phi}\  end{array}  
ight]

Rightarrow  egin{cases} hat{x}=sin	heta cosphihat{r}+cos	heta cosphihat{	heta}-sinphihat{phi}\ hat{y}=sin	heta sinphihat{r}+cos	heta sinphihat{	heta}+cosphihat{phi}\ hat{z}=cos	heta hat{r}-sin	hetahat{	heta}\ end{cases}

对于柱坐标系也是按相似的操作推导。


推荐阅读:
查看原文 >>
相关文章